بیزینس کوچ کیست؟

کوچ یا مربی، احتمالا خیلی از افرادی که این مطلب را مطالعه می‌کنند با کلمه کوچ و معنی آن آشنا هستند. اما اولین چیزی که بعد از شنیدن این کلمه به ذهن اکثر ما خطور می‌کند کوچ یا مربی ورزشی است. خب مشخص است، زیاد شنیده‌ایم و دیده‌ایم که تیم‌های ورزشی با حضور یک کوچ خوب از این رو به آن رو شده‌اند. همه چیز شبیه قبل است اما به یکباره با عوض شدن یک کوچ تیم دگرگون می‌شود. قبل از آن که به نقش بیزینس کوچ در ایران بپردازیم در تعریف مربی کسب و کار باید بگوییم که شاید نزدیک‌ترین تصوری که می‌توان از یک کوچ در کسب‌وکار داشت همین تصوری است که همه ما از یک کوچ در ورزش داریم.

کسب‌وکارها از کوچک تا بزرگ، تازه کار تا پیشرفته، ضعیف تا قوی، شکست خورده تا موفق نیاز به کوچ دارند. ادامه مطلب را با ما همراه باشید تا بگوییم چرا نیاز به کوچ داریم.

بیزینس کوچ در ایران

سال‌‌های زیادی نیست که بیزینس کوچ در ایران مطرح شده است و شاید نفرات قوی در این حوزه انگشت‌شمار باشند. از اهمیت بیزینس کوچ می‌توان گفت که شرکت‌هایی مانند ماکروسافت و اپل بیزینس کوچ استخدام کرده‌اند و بسیاری از موفقیت‌های آن‌ها بابت حضور بیزینس کوچ‌ها بوده است. اما بیزینس کوچ کیست؟

معمولا بیزینس کوچ‌ها افرادی هستند که تجارب زیادی دارند، حداقل در چند کسب‌وکار حضور داشته‌اند، پر هستند از تجارب گذشته و درس‌آموخته‌ها، اما اکثر کوچ‌ها خودشان وارد میدان نمی‌شوند. بیزینس کوچ‌ها سرد و گرم روزگار را چشیده‌اند، زیر بار سختی‌ها ایستادگی کرده‌اند و امروز، توان تحلیل از بیرون کسب‌وکارها را دارند.

بیایید کمی ساده‌تر و خودمانی‌تر صحبت کنیم، اگر یک مسابقه ورزشی را دیده باشید، احتمالا در مدت زمان برگزاری مسابقه چندین و چند بار به بازیکنان گفته‌اید که فلان کار را انجام بده، چرا اینطور بازی نکردی و… اگر دقت کنیم معمولا کسی که در حال انجام کاری است متمرکز بر روی آن است و اگر کسی از بیرون آن را مشاهده کند احتمالا به زوایای پنهان پی‌ می‌برد. حالا فرض کنید شما خودتان سال‌ها در این ورزش سابقه داشته باشید احتمالا می‌توانید کمک بسیار زیادی به بازیکنان داشته باشید. بیزینس کوچ‌ها همین‌طور هستند. آن‌ها در زمین بازی کسب‌وکارها بازی کرده‌اند و تجارب خوبی دارند. حال زمان آن رسیده که کنار تیم‌های جوان قرار گیرند و به آن‌ها کمک کنند.

بیزینس کوچ در ایران چند سالی است که رونق گرفته است. اگر می‌خواهید بیشتر در مورد بیزینس کوچ بدانید و بخوانید به دیگر مقالات سایت مراجعه کنید. امروز کسب‌وکارهای نوپا و استارت‌آپ در ایران شکل گرفته‌اند و هر روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. شاید هنوز گرفتن یک کوچ برای یک کسب‌وکار خیلی برای کسب‌وکارهای ایرانی ملموس نباشد اما باید گفت کسب‌وکارها نیازمند حداقل یک بیزینس کوچ هستند. جالب است بدانید که بیزینس کوچ‌ها نه تنها به کسب‌وکارها کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به افراد مهم کسب‌وکارها کمک کنند. در ایران کسب‌وکارها به تازگی در حال استفاده از بیزینس کوچ‌ها هستند و هر چه این استفاده از بیزینس کوچ‌ها بیشتر شود احتمالا شاهد موفقیت بیشتر کسب‌وکارها خواهیم بود.

این‌که کسب‌وکارها چرا به بیزینس کوچ نیاز دارند و یا بیزینس کوچ‌ها چه کارهایی را برای کسب‌وکارها انجام می‌دهند بحث این مطلب نیست و شما می‌توانید با مراجعه به دیگر مطالب سایت با این موارد آشنا شوید. اما در این مطالب می‌خواهیم کمی دقیق‌تر به حضور بیزینس کوچ‌ها در ایران و خدماتی که می‌توانند به ایرانی‌ها و کسب‌وکارهای ایرانی عرضه کنند صحبت کنیم.

این سال‌ها کسب‌وکارهای نوپای زیادی در ایران راه‌اندازی شده‌اند که خیلی از آن‌ها نمونه‌ای خارج از کشور دارند. برخی از کسب‌وکارهای نوپای دیگر در ایران نمونه‌های سنتی دارند که امروز قصد دارند همان خدمات را به صورت الکترونیکی و دیجیتالی عرضه کنند. خب به نظر می‌رسد کاملا مشخص است که چرا این کسب‌وکارها نیاز به کوچ دارند. در نمونه‌هایی که کسب‌وکارها به اصطلاح Clone یا کپی شده کسب‌وکارهای خارجی هستند، کوچ‌هایی که تجربه کار در خارج از کشور را دارند احتمالا می‌توانند کمک بسیار زیادی به کسب‌وکارهای ایرانی داشته باشند. از طرف دیگر افرادی که در کسب‌وکارهای سنتی تجربه و سابقه زیادی دارند می‌توانند کمک حال کسب‌وکارهایی باشند که به تازگی و با روند و فرآیند دیجیتال می‌خواهند همان کسب‌وکار را پیاده‌سازی کنند.

بیزینس کوچ‌ها همه جای کسب‌وکار سر می‌زنند. آن‌ها نه مدیر هستند نه کارمند‌های ساده کسب‌وکارها، اما هم به جای مدیران مجموعه فکر می‌کنند و هم به جای کارمندان، نیازهای آن‌ها را بررسی می‌کنند. آن‌ها در دل کسب‌وکارها هستند و در عین حال بیرون کسب‌وکارها را رصد می‌کنند. نیازهای مخاطبان را بررسی می‌کنند. نگاه می‌کنند ببینند رقبا چه می‌کنند و فرایندهای داخلی و بیرونی کسب‌وکارها را رصد می‌کنند. آن‌ها مشاورانی هستند که در عمل کار را لمس کرده‌اند و می‌توانند نسخه‌هایی تجویز کنند که به عمل نزدیک‌تر باشد. اما یکی از نکته‌های مهم برای الزام داشتن بیزینس کوچ برای هر یک از کسب‌وکارها را می‌توان در این موضوع دانست که هر کسب‌وکار مشخصات و ویژگی‌های خود را دارد. البته نکته‌ای که وجود دارد این که بسیاری از مشاوران راه‌حل‌های مشابهی را برای کسب‌وکارهای متفاوت ارائه می‌دهند. اما باید دانست که کسب‌وکارها نکات پنهانی دارند که باید بیزینس کوچ با آن‌ها زندگی کند تا بتواند این نکات پنهان را کشف کند.

بیزینس کوچ یاد گرفتنی است؟

همان‌طور که در ورزش الزاما بازیکنان خوب، کوچ خوبی نیستند، الزامی ندارد که کسی که در کسب‌وکارهای قبلی خود نتیجه خوبی گرفته‌ است بتواند کمک حال کسب‌وکارهای دیگر باشد. اما باید در نظر گرفت که تجربه حضور در یک کسب‌وکار موجب شده تا فرد شرایط سخت را تجربه کرده باشد. اما باید در نظر گرفت که بیزینس کوچ به جز موارد فنی و تجربه حضور در کسب‌وکار باید توانایی‌های دیگری داشته باشد که بتواند کمک حال کسب‌وکار باشد. از مهارت‌های نرم ابتدایی گرفته تا رهبری، مهارت‌هایی هستند که خیلی از آن‌ها ذاتی و برخی از آن‌ها اکتسابی است. چند سالی است در ایران دوره‌هایی در حوزه بیزینس کوچ فعال شده‌اند و افرادی که مستعد هستند آموزش می‌دهند. بازار بیزینس کوچ در ایران بازار بسیار بکری است که سال‌های سال می‌تواند بازدهی داشته باشد.

در حال حاضر مراکز و انجمن‌های متنوعی در زمینه بیزینس کوچ در ایران فعالیت می‌کنند. مراکز خارجی نیز نمایندگی‌هایی را در ایران در این زمینه دارند. بحث رتبه‌بندی و اعلام اسامی این انجمن‌ها و مراکز خارج از بحث ماست اما باید بدانیم که در آینده‌ای نه چندان دور، بیزینس کوچ یکی از مهم‌ترین مشاغل خواهد بود.

درآمد متوسط بیزینس کوچ

اگرچه آمار رسمی و دقیقی از درآمد بیزینس کوچ‌ها در ایران وجود ندارد ولی می‌توان با بررسی درآمد آن‌ها در خارج از کشور تخمین حدودی عدد در ایران را به‌دست آورد. به نقل از سه سایت معتبر و پربازدید بررسی میانگین درآمد مشاغل متنوع در سراسر جهان (salary، glassdoor، و ziprecruiter) درآمد متوسط بیزینس کوچ سالیانه بین 45 تا 150 هزار دلار است. این یعنی یک بیزینس کوچ می‌تواند حداقل ماهیانه 2 هزار دلار و حداکثر ماهیانه 6 هزار دلار کسب درآمد کند. البته دلیل تفاوت قیمت‌ها به چند موضوع برمی‌گردد. اول اینکه تجربه کار در این حوزه بسیار با اهمیت است. سابقه کار بیشتر یعنی تجربه بیشتر و هر چه تجربه بیشتر باشد احتمالا دریافتی شما بیشتر خواهد بود. نکته بعدی تخصص است. در برخی کسب‌وکارها تخصص چندان زیادی نیاز نیست تا یک بیزینس کوچ بتواند رهنمودهای مناسب ارائه دهد اما در برخی دیگر از کسب‌وکارها وجود تخصص‌های خاص به جز موضوع بیزینس کوچینگ نیاز است و این مسئله باعث می‌شود رنج حقوقی بیزینس کوچ‌ها متفاوت باشد.

انجمن‌های کوچینگ جهانی

حال که در مورد بیزینس کوچینگ صحبت کردیم بد نیست با چند انجمن بین‌المللی در حوزه کوچینگ در جهان نیز آشنا شویم. بیزینس کوچینگ در حال حاضر با فاصله چندساله نسبت به ایران، در جهان در حال فعالیت است. این مسئله باعث شده انجمن‌های تخصصی این حوزه شکل بگیرند.

انجمن جهانی بیزینس کوچ‌ها (worldwide association of business coaches) با عبارت اختصاری (WABC) یکی از شناخته‌شده‌ترین انجمن‌های جهانی در حوزه بیزینس کوچ است. بیزینس کوچ‌های مطرح جهان در این انجمن حضور دارند و این انجمن هرساله با برگزاری دوره‌های رایگان و غیر رایگان، برگزاری نشست‌های سراسری، برگزاری وبینارها و سمینارهای تخصصی و همچنین برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور فعالان این صنعت سعی دارد در بهبود و پیشرفت آن تلاش کند. اعضا انجمن در سطوح متنوعی در حال فعالیت به عنوان بیزینس کوچ در جای‌جای جهان هستند و هر یک با کوله‌باری از تجربه در حال خدمت‌رسانی به کسب‌وکارها و در کنار آن در حال آموزش به افرادی که علاقه‌‌مند به بیزینس کوچینگند، هستند.

انجمن کوچ‌های اجرایی شرکت‌ها (Association of Corporate Executive Coaches) با عبارت اختصاری (ACEC) یکی دیگر از انجمن‌های تخصصی در این حوزه است. این انجمن نسبتا تخصصی‌تر و در حوزه کسب‌وکارها و شرکت‌ها در حال فعالیت است. در حالی‌که انجمن جهانی بیزینس کوچ‌ها بیشتر به صورت عمومی در حالت فعالیت است. این انجمن نیز با برگزاری برنامه‌های متنوع در حوزه بیزینس کوچینگ سهم موثری در ارتقای دانش این صنعت داشته است.

انجمن بین‌المللی کوچینگ (International Association of Coaching) با عبارت اختصاری (IAC) و فدراسیون بین‌المللی کوچینگ (International Coach Federation) دو سازمان بین‌المللی در این حوزه هستند که با ارائه مدارک معتبر آموزشی اعتبار مناسبی را به این صنعت بخشیده‌اند.

سازمان‌های دیگر نیز در این حوزه وجود دارند که به برخی از آن‌ها در حد ارائه نام اشاره می‌کنیم:

1. مرجع بین المللی کوچینگ و راهنمایی حرفه ای (IAPC & M)
2. مرکز اعتبارسنجی و آموزش (CCE)
3. شورای منتورینگ و کوچینگ اروپا (EMCC)

آشنایی با سایت‌ها و انجمن‌های بیزینس کوچینگ در ایران

احتمالا مواردی که ما در این مطلب بیان می‌کنیم مختصر و براساس شناخت نسبی به جامعه فعال ایرانی در زمینه بیزینس کوچ است. لذا ممکن است افراد، سازمان‌ها یا مراکزی در ایران وجود داشته باشند که ما اسمی از آن‌ها نبرده باشیم. با این‌که مدت زمان زیادی از مطرح شدن بیزینس کوچینگ در ایران نمی‌گذرد اما بیزینس کوچ‌های خوب و مطرحی در ایران حضور دارند یا فارسی زبانانی هستند که خارج از ایران مشغول به فعالیت هستند و برای ایرانیان و فارسی‌ زبانان عزیز تولید محتوا می‌کنند. در ادامه با برخی از سایت‌ها، اشخاص و مراکز آشنا می‌شویم.

مرکز بیزینس کوچینگ ایران، وب‌سایت خودمان که شما در حال حاضر در حال مطالعه یکی از مطالب آن هستید منبع بزرگی از مطالب در مورد بیزینس کوچینگ است. در وب‌سایت ما هم دوره‌ ی جامع بیزینس کوچینگ و دوره پایه بیزینس کوچینک (رایگان) و هم مقالات رایگان فراوانی قابل دسترسی است. مرکز بیزینس کوچینگ ایران به عنوان تخصصی‌ترین مرکز بیزینس کوچینگ در کشور عزیزمان شناخته شده است. این مرکز توسط آقای مسیح جوادی به عنوان منبعی موثق و فضایی مناسب برای علاقه‌مندان این حوزه تشکیل شده است. تا امروز تعداد زیادی از افراد موفق کشور در دوره‌های این مرکز حضور داشته‌اند و با کمک‌ها و مشاوره‌های آقای مسیح جوادی توانسته‌اند رونق خوبی در کسب‌وکار خود ایجاد کنند.

در مورد درآمد مدرسان بیزینس کوچینگ در ایران عدد بسیار متغیر است دوره‌ها از اعداد بسیار پایین دو سه میلیونی شروع شده و در برخی موارد به بیش از سی‌ میلیون تومان می‌رسد. اما نکته واضح این که نیاز به حضور بیزینس کوچ‌ها در سازمان‌ها و کسب‌وکارها به وضوح مشاهده می‌شود. با آشنایی بیشتر سازمان‌ها و کسب‌وکارها، و همچنین با اضافه شدن افراد کاربلد و آموزش دیده در حوزه بیزینس کوچینگ می‌توانیم آینده درخشانی را برای این حوزه متصور باشیم.

می توانید برای مطالعه بیشتر درباره انتخاب بیزینس کوچ این مقاله را مطالعه کنید← درانتخاب مربی کسب و کار به چه نکاتی باید توجه کنید؟